Archetypiczny faszyzm
Tak bardzo w tej chwili nie mam czasu na nic, ale Umberto Eco był bardzo sprawnym publicystą, więc jak już zacząłem czytać, to doczytałem do końca.
I think it is possible to outline a list of features that are typical of what I would like to call Ur-Fascism, or Eternal Fascism. These features cannot be organized into a system; many of them contradict each other, and are also typical of other kinds of despotism or fanaticism. But it is enough that one of them be present to allow fascism to coagulate around it.
Warto zwrócić uwagę, że ten artykuł jest datowany na rok 1995. On ma 21 lat i został napisany w tym samym czasie, gdy w myśleniu liberalnym wciąż przewijała się debata o to, czy nastąpił koniec historii.
Eco definiuje archetypiczny faszyzm, wskazując 14 cech charakterystycznych. Z tego dziesięć (1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 13) jest spełnione przez nasz obecny reżim, ale to jest wbrew pozorom mniejszy problem, zaledwie symptom. Włos na głowie jeży co innego: aż pięć punktów (4, 5, 6, 10, 11) to kluczowe cechy polskiego społeczeństwa w ogóle (a w każdym razie takiego, jakim je znam, czyli wielkomiejskiego). Zwłaszcza punkt 10, pogarda dla słabych, wyróżnia się jako coś, co akurat w Polsce nie powinno w ogóle mieć miejsca – a jednak jest powszechne, i to właśnie w tej grupie, w której jest najgroźniejsze, to znaczy wśród “klasy średniej”.
Od kilku miesięcy układa mi się w głowie dłuższy kawałek o tym, jak to wszystko rozplątać, ale oczywiście nie mam czasu, żeby go napisać, bo to byłoby pewnie tak z 50 stron. Może to i lepiej. Umberto Eco, który zmarł na początku tego roku (jakże by inaczej) przez wiele lat pisał bardzo sprawną publicystykę, którą w Polsce się czyta i poważa. I co z tego? Najwyraźniej niewiele. Pięć punktów. Pięć!
republikacja z facebook.com/jzwesolowski/posts/735160016665337, cytat od redakcji
